Havacılık Güvenliği ve Emniyeti Kavramı

Havacılık sektörüne adım atan bir personelin hiç şüphesiz duyduğu ilk cümle şudur: “havacılık tarihi kanla yazılmıştır.”

Havalimanlarının ulusal ve uluslararası etkisi nedeni ile yasa dışı örgütlerin cazibesi haline gelmiştir. Bu nedenle havacılık operasyon faaliyetlerini sabote edebilecek saldırılar ve operasyon faaliyetleri sırasında oluşan kazaların ortaya çıkardığı sonuçlar hiç şüphesiz bu cümleyi destekler niteliktedir.

Havalimanı içerisinde veya çevresinde hatta uçak içerisinde personellerin, günümüzde sadece personellerin değil havalimanını kullanan herkesin, bilmesi gereken havacılık güvenliği ve emniyeti farkını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Güvenlik kavramı, Anayasa ve yasalarla çizilmiş olan sınırlar içerisinde bireyin ve toplumun yaşamını devam ettirebilmesi, varlığını sürdürüp kendisini geliştirebilmesi durumunu ifade etmektedir (Filiz, 2006: 39).

Güvenlik kişi, kurum yada kuruluşların içeriden veya dışarıdan gelebilecek kaza. yangın; tehdit, taciz, sabotaj, saldırı gibi olaylara karşı alınacak tedbirlerin bütününe denir.

Diğer bir anlatımla güvenlik, toplum yaşamında yasal düzenlemelerin yürütülmesi, insanların korkmadan, güven içinde yaşamlarını devam ettirmesidir (Gökbaş, 2008: 1).

Gerede (2006: 31) yapmış olduğu çalışmasında, havacılık emniyeti ve havacılık güvenliğini kavramsal olarak ele almış ve şu şekilde tanımlamıştır:

Havacılık Emniyeti (Aviation Safety)

Tüm havacılık faaliyetlerinin; gerçek hayat şartlarında, bilinen tüm risk faktörlerinin; ortaya konulduğu ve kaçınıldığı kabul edilebilir risk seviyesinde gerçekleşmesidir.

Havacılık Güvenliği (Aviation Security)

Doğrudan ve dolaylı olarak havacılık faaliyetleri kapsamına giren insanların, hava araçlarının ve hava taşımacılığı altyapısının sabotaj ve terörist saldırılar gibi suç unsuru taşıyan ve bilinçli olarak yaratılmış tehlikelerden korunması ile ilgili faaliyetleri ve bunun için gerekli olan kaynak ve tedbirleri kapsayan bir kavramdır.

Havacılık güvenliği ve havacılık emniyeti farklı kavramlardır. Ancak literatürde ya da sektörde iki kavramın eş anlamlı olarak kullanılmasından kaynaklanan bir karmaşa da söz konusudur.( Kayhan,2015:2)

ICAO’nun EK 17’de Bölüm 1’de güvenlik, kanunsuz eylem girişimlerine karşı sivil havacılığı korumaya yönelik  insan ve malzeme kaynaklarının ve tedbirlerin(önlemlerin) bir birleşimi olarak tanımlanmaktadır

Eğer bu iki kavramı örnek ile açıklayacak olursak havacılık tarihinin dönüm noktası olan 11 Eylül saldırıları olarak bilinen  El-Kaide isimli terör örgütünün gerçekleştirdiği bir dizi saldırıyı havacılık güvenliğine,  sivil havacılık tarihimiz içerisinde Birgenair faciası olarak yer etmiş 1996 yılında olan pitot tüpünün arızalanması sonucu Atlas Okyanusuna düşme olayını havacılık emniyetine örnek olarak verebiliriz.